Renuntiatio Romani Imperii iterum restituti - 1937

INTRODUCTION

The following text is taken from G. Balboni and E. Neri, Conversazioni latine: per tutte le scuole medie (Siena: Libreria Editrice Ticci, 1937), pp. 156-165.

DEDICATION

A LATINO MACCÁRI

nelle lingue classiche
maestro

TITLE PAGE

G. BALBONI – E. NERI  



COLLOQUIA

LATINO SERMONE CONSCRIPTA

AD USUM SCHOLARUM
SECUNDI ORDINIS



CONVERSAZIONI LATINE

PER TUTTE LE SCUOLE MEDIE  



  

LIBRERIA EDITRICE TICCI – SIENA
1937 – XV

VII.
Renuntiatio Romani Imperii
iterum restituti
VII.
Proclama agli Italiani per la
fondazione del nuovo Impero
1
Mater – Quid, mi fili, causae fuit cur tam diu me sollicitam faceres? Pater enim qui eadem fere qua tu hora exiit iam plus viginti puncta domum rediit.
Mater – Perchè, figlio mio, mi hai fatto stare tanto in pensiero? Tuo padre che era uscito quasi con te è già tornato da circa venti minuti.
2
Filius – Piget, mater dilectissima, sed extra culpam omnino sum, nam post conventum dimissum iussi sumus militari pompa ante Lictorias Aedes et Foederatorum Fascium Legatum decurrere; postea ad stativa castra “Italicae Pubis Institutionis” pergere iter ad arma deponenda. Qui, mater, hominum concursus, qui clamores, quaeque admirationes!
Figlio – Mi rincresce, mamma, ma abbiamo dovuto sfilare in parata davanti alla “Casa del Fascio” e al “Segretario Federale” e poi recarci alla sede dell’“Opera Balilla” a depositare le armi. Che folla! Che grida! Che entusiasmo!
3
M – Ipsa quidem omnia radiophonice audivi, et vehementer doleo infirma valetudine qua iam dudum utor, tanto universorum gaudio tantaeque laetitiae interesse me non potuisse!
M – Io ho sentito tutto per radio, e mi rincresce che per ragioni di salute non abbia potuto esserci!
4
F – Ne dimidiata quidem voluptate, mater, auribus1 percipere potuisti!
F – Non hai goduto nemmeno metà del piacere, ascoltando!
5
M – Cur?
M – Perchè?
6
F – Quod mirum illud spectaculum (quod quidem ex animo meo numquam effluet) multitudinis in forum confertae unoque animo Duci plaudentis spectare non potuisti!
F – Perchè non hai potuto assistere allo spettacolo meraviglioso della folla radunata in piazza, che applaudiva unanimemente al Duce.
7
M – Credo, o bone, et vehementer paenitet cum ipsa persuasum habeam, numquam in posterum occasionem datum iri ut tam praeclarae rei spectatrix adsim.
M – Ci credo, caro, e me ne dolgo, perchè son sicura che non mi si darà mai più l’occasione di assistere a cosa sì grande.
8
F – Equidem censeo perraro in hominum vita contingere posse ut aliquid tam dignum quod posteris tradatur videre liceat!
F – Hai ragione, mamma, anch’io credo che assai di rado tocchi ad un uomo vedere uno spettacolo degno di essere tramandato alla storia!
9
M – Dic, mihi, quaeso, quo cum condiscipulis tuis munere, hoc tam fausto et felici die sis perfunctus!
M – Dimmi! Che hai fatto?
10
F – Egressus domo obvius factus sum Henrico, quo comite addito, per vias mediae urbis frequentia hominum stipatas, aegre perveni quo edictum erat convenire. Sumptis armis, terni citato agmine in forum properavimus, ubi, adversi tribunali primoribus civitatis erecto, constitimus. Iam radiabula hic illic in foro disposita militares cantiunculas carminaque bellica diffundebant necnon Lictorium et Regium cantum, cum interea confluerent hilare et alacriter lictoria sodalicia unumquodque prae se sua signa gestans omnia lictorio habitu induta. Interea subinde fistulae sulphurea pulvere repletae, subter incensae, horrendo quodam fragore per umbras noctis multa cum luce faces ducebant. Vixdum forum undique affluenti multitudine confertum atque stipatum erat, et ii qui administrandae civitati praesunt tribunal ascenderunt: tum sonuere tubae iubentes multitudinem attendere, quo signo dato, omnes qui in armis erant, erecto corpore armisque pectoribus adversis sublatis, ita sese officii causa habuere, donec tubae quiescendi signum cecinerunt. Armis igitur ad pedes iterum demissis, magna omnium exspectatione animos auresque intendimus si Dux initium loquendi faceret.
F – Uscito di casa ho incontrato Enrico, e, insieme a lui, attraverso le vie del centro, stipate di gente, a stento riuscii a raggiungere il luogo stabilito. Prese le armi, per tre, inquadrati, a passo svelto, ci recammo in piazza e ci fermammo di fronte al palco delle Autorità. Già le “radio” disposte qua e là diffondevano canti militari e di marcia, mentre affluivano, gioiose ed entusiaste, le Associazioni Fasciste, ciascuna col proprio labaro, tutte in divisa. Frattanto i razzi accesi, con improvviso fragore solcavano il cielo con striscie di luce. Appena la Piazza fu piena, le Autorità salirono sul palco, e le trombe suonarono l’attenti. Allora simultaneamente le Forze Armate s’irrigidirono sul “presentat’arm” fino a quando le trombe suonarono il riposo. Allora, a “pied’arm” aspettammo che il Duce incominciasse a parlare.
11
M – Quam ipsa orationem non auribus tantum audivi sed animo hausi. Visne iterum stenographice transcriptam audire?
M – Io stessa quel discorso non soltanto l’udii colle orecchie, ma mi è rimasto impresso nel cuore. Vuoi sentirlo stenografato?
12
F – Quam libentissime!
F – Volentieri!
13
“Ductores ordinum, suboptiones, gregarii omnes qui sub signis Patriae vel in Italia vel in Africa meretis, voluntarii milites Restitutis Fascibus custodiendis atque tutandis, Itali viri Italaeque mulieres, qui seu intra Patriae fines seu ubivis terrarum degitis, audite!
“Ufficiali, sottufficiali, gregari di tutte le Forze armate dello Stato in Africa e in Italia, Camicie nere della Rivoluzione, Italiani e Italiane in Patria e nel mondo, ascoltate:
14
His scitis, quae nuper Supremum Fascium Consilium, magno consensu et plausu, auctoritate sua confirmavit rataque voluit quaeque mox vobis nota erunt, magnum quiddam in annales patriae in aeternum referendum peractum est: hodie enim a. d. VII id. Mai. post Restitutos Fasces XIV, de Aethiopiae sorte firmiter et stabiliter actum et sanctum est!
Con le decisioni che fra pochi istanti conoscerete e che furono acclamate dal Gran Consiglio del Fascismo, un grande evento si compie: viene suggellato il destino dell’Etiopia, oggi 9 maggio, quattordicesimo anno dell’Era fascista!
15
Omnes difficultates, omnia impedimenta quae quasi nodi impetum et voluntatem nostram remorari videbantur, destrictis gladiis infregimus viamque expedivimus ut victoria quam in longinquis Africae oris consecuti sumus, integra et pura in memores fastos possit referri qualem ipsam nostrarum legionum milites et qui mortem oppetierunt et qui supersunt mentibus conceperant virtuteque consequi exoptaverant.
Tutti i nodi furono tagliati dalla nostra spada lucente, e la vittoria affricana resta nella storia della Patria integra e pura come i Legionari caduti e superstiti la sognavano e la volevano.
16
Tandem Italia Imperium suum habet!
L’Italia ha finalmente il suo Impero!
17
Imperium dico ad Lictoriam fidem totum referendum, quippe quod prae se notas ferat quas firma voluntas et potentia Romani Lictorii indelebiles impresserit! Ad hoc enim per quattuordecim annos quidquid virium iuventutis nostrae, nunc, si unquam alias, florentis atque vigentis, militari disciplinae assuetae atque astrictae luxuriabatur, excitavimus exercuimusque! Imperium quod sibi propositum habet non ut quemquam proelio lacessat sed ut pacem colat diligatque: nam pacem sibi ceterisque omnibus gentibus expetit neque ad arma nisi summa necessitate vivendi coactum descensurum est! Imperium quod ad cultum et humanitatem Aethiopiae gentes adducet; id enim fuisse moris et consuetudinis maiorum accepimus, ut quos bello subegissent, eos quasi novos cives ad se asciscerent devincirentque!
Impero fascista, perchè porta i segni indistruttibili della volontà e della potenza del Littorio romano, perchè questa è la mèta verso la quale durante quattordici anni furono sollecitate le energie prorompenti e disciplinate delle giovani gagliarde generazioni italiane! Impero di pace, perchè l’Italia vuole la pace per sè e per tutti e si decide alla guerra soltanto quando vi è forzata da imperiose incoercibili necessità di vita! Impero di civiltà e di umanità per tutte le popolazioni dell’Etiopia! È nella tradizione di Roma, che dopo aver vinto, associava i popoli al suo destino!
18
En vobis legem recitabo qua aetas quaedam nobis peragitur novusque saeculorum ordo nascitur quasi aditus et via ad maiora in posterum audenda!
Ecco la legge, o Italiani, che chiude un periodo della nostra storia e ne apre un altro come un immenso varco aperto su tutte le possibilità del futuro!
19
I. - OMNES ET REGIONES ET GENTES QUAE SUB IMPERIO AETHIOPICO FUERUNT IN DICIONEM POTESTATEMQUE ITALICI REGNI REDIGUNTUR.
I. – I TERRITORI E LE GENTI CHE APPARTENEVANO ALL’IMPERO DI ETIOPIA SONO POSTI SOTTO LA SOVRANITÀ PIENA E INTERA DEL REGNO D’ITALIA.
20
II. – TITULUM IMPERATORIS SIBI SUISQUE SUCCESSORIBUS ITALORUM REX ASSUMIT.
II. – IL TITOLO DI IMPERATORE D’ETIOPIA VIENE ASSUNTO PER SÉ E PER I SUOI SUCCESSORI DAL RE D’ITALIA.
21
Voluntarii milites nigra tunica insigniti! Itali viri Italaeque mulires!
Ufficiali, sottufficiali, gregari di tutte le Forze armate dello Stato in Africa e in Italia, Camice nere, Italiani e Italiane!
22
Sanguine et virtute quod sibi Imperium comparavit populus italicus opera et labore confirmare idemque armis animisque adversus omnes gentes defendere et tueri paratus est.
Il popolo italiano ha creato col suo sangue l’Impero, lo feconderà col suo lavoro e lo difenderà contro chiunque con le sue armi.
23
Qua spe freti atque confisi, sublatis, Legionarii, armis, animis, signis, imperium consalutate quod quindecim post saeculis denuo nobis e sacris Romae collibus affulget!
In questa certezza suprema levate in alto, Legionari, le insegne, il ferro e i cuori, e salutate dopo quindici secoli la riapparizione dell’Impero sui colli fatali di Roma.
24
Eritisne illo digni?
Ne sarete voi degni?
25
(Multitudo magno clamore se imperio dignam futuram esse confirmat).
(La folla prorompe in un formidabile: Si!)
26
Hunc vestrum clamorem atque consensum tamquam sacrum quoddam iusiurandum accipio quo coram Deo et mortalibus obstringamini ad promissa praestanda et si contingat ut vita frui liceat et si mors sit oppetenda.
Questo grido è come un giuramento sacro che vi impegna dinanzi a Dio e dinanzi agli uomini, per la vita e per la morte.
27
Itali viri nigra tunica insigniti, Legionarii, salvere Regem iubete!”
Camice nere, Legionari: Saluto al Re!”.
28
M. et F. Et nos Bene Regi nostro, Bene Duci dicamus!
M F – Ed anche noi gridiamo: Viva il Re! Viva il Duce!
Original Footnotes
  • 1) auribus: originally auriribus, corrected by FLT editors.
 
IMPRESSUM

Proprietà letteraria

Libreria Editrice Ticci - Siena


Soc. An. Poligrafica - Siena - 1937 - XV