PDF
EXPORT
De fascibus Imperioque restitutis - 1938
AUTHOR
THEMES/GENRES
De
Fascibus Imperioque Restitutis (“On the return of the Fasces and the
Empire”) is a Latin prose text which Ficari wrote in 1937 for the third edition
of the Concorso nazionale di prosa latina (“National competition of Latin prose”). The results of the competition were
announced on 9 May 1937, the first anniversary of the foundation of the empire
in Oriental Africa. In this contest, the first and second prize were not
awarded, but Ficari’s prose text received a special mention (Taccone 1938:
255). In this Latin prose text, Ficari celebrates the results achieved by Fascism
after the March on Rome. The author starts by praising the role of Fascism in
putting an end to the post-war economic and social crisis (par. I), and then goes
on to exalt Mussolini’s providential role in saving and reviving the fatherland,
and his (idealized) political conduct (par. II-V). The last sections focus on Italy’s
restored military power and patriotism (par. VI), on the main achievements of the
regime (par. VII), and finally on the revival of the Roman empire and of Rome’s
universal domination (par. VIII). De Fascibus Imperioque Restitutis was
both published as a self-standing booklet (Ficari 1937) and included in a
collection of prose texts Ficari wrote for the Concorso nazionale di prosa latina
(Ficari 1938a: 29-37)
Bibliography
Latin
texts (selection)
Ficari, Quirino. 1937. De fascibus imperioque resititutis.
Pisauri: Ex Typis G. Federici.
———. 1938d. Orationes in certamina primum alterum tertium ab
Instituto Collegioque Romanis rebus procurandis indicta missae. Pisauri: Ex
Typis G. Federici.
Secondary
sources
Sacrè, Dirk. 2019. ‘De certamine solutae orationis Latinae Italico
(1934-1949) et de aliis quibusdam certaminibus.’ Melissa 209: 7–14.
Taccone, Angelo. 1938. ‘Il III concorso nazionale di prosa latina’. Il mondo classico 8
(4–6): 255–56.
Nicolò Bettegazzi
CAESARIS AVGVSTI
BIS MILLESIMVM REDEVNTEM NATALEM
ET
RENOVATI ROMANI IMPERI EXORDIA
FELICITER
SOLLEMNI RITV AVSPICIISQVE BONIS
ITALIA CONCELEBRANTE
PISAVRI MCMXXXVIII – XVI
DE FASCIBVS IMPERIOQVE RESTITVTIS
(MCMXXXVII)
ἑνὸς δʹἀνδρὸς εὖ φρονήσαντος ἅπαντες ἄν ἀπολαὺσειαν οί βουλόμενοι χοινωνεῖν τῆς ἐκείνου διανοίας.
Isocrate, Paneg. 2.
1
I. - Si umquam alias deorum immortalium providentia ac benevolentia factum est, ut haec nostra res publica, vel ex calamitatibus recreata, vel periculis liberata, vel ab adflicto statu refecta, ad maiora emergeret et ad ea, quae ab omni spe atque hominum opinione longe abessent, perveniret, hoc potissimum tempore id contigit. immane enim bellum qui viceramus, iam inde in ipso de pace debellato hosti decernenda conventu gentis nostrae ius atque arbitrium vidimus oppugnatum ac detrusum, praemia victoriae detracta, commune patriae solum, armis vindicatum, consiliis abrogatum alienaeque dicioni permissum. mox, gliscente flagitiosa factionum libidine atque audacia iamque evertendi societatem communitatemque nefario furore ac scelere superante, invalido legum praesidio, magistratuum prolapsa auctoritate, inclinare omnia et ruere, auxilia rei publicae labefactari, instituta convelli maiorum: ideoque intestina seditione diu laboratum.
2
II. – Itaque omnes boni publicum malum in dies ingravescens animadvertere, patriam demersam miserari, civium fidem implorare; ne salus omnium, nisi vis et severitas aliqua succurreret, amitteretur, metuere: tum singulari eximiaque virtute Virum ceterisque ornamentis omnibus praeditum eundemque acerrimum libertatis populique defensorem, Benitvm Mvssolini, quisque spectare, gratia prosequi, suffragiis iuvare, Ducem denique constituere, in illo homine spem omnem unice postiam exspectationemque reputantes. qui autem cum vota suscepisset et patriae necessitudini fortunisque communibus una cum strenua manu et fortium virorum robore mature subvenisset, tum repente, insolentia et contumacia compressa, discordiis discidiisque sedatis, domesticis hostibus domitis, mutatae res: sublevati illico erectique animi atque intenti et conversa studia: ad bene simul sperandum veluti signum elatum adspicere aliaque fortuna civitatis videri, fortissimo Viro lucem rebus adferente reique publicae causam capessente periculaque rerum omnium.
3
III. – Idcirco, tamquam si magnus et diuturnus et iam desperatus morbus conficeretur atque exterminaretur, convalescere aliquando et sanari res publica visa, tantumque illa paulatim insiti vigoris recuperare, ut novam plane faciem indueret et pristinam amplitudinem veteremque gloriam de integro instauraret. cum enim exiguo admodum atque angusto ab illo tempore sedecim annorum curriculo tam magnam frugem tamque uberes secundarum rerum proventus sit adsecuta, ut vix cuiquam credibile sit atque ipsa speraverit, grandiora molitur. nam, quae interea bene ac feliciter evenerint, quae fauste administrata sint, quae prospere gesta, quae parta, quae opportune condita aut magnifice exornata, ut nomen auctum, ut provecta dignitas, si modo quis significare velit, ut nemini ferme oratio deesse poterit, ita haud facile par sermo invenietur: adeo ut in dicendo non tam copiam desiderari, quam modum quaeri sane oportere arbitremur. neque est quod magis admirere, utrum consensum in obtemperando an in imperando auctoritatem, utrum concordiam in exsequendo an in praecipiendo voluntatem, utrum propensionem alacritatemque in remige an in gubernatore assiduitatem, industriam, perseverantiam: ita ut consulendi agendique ratio una appareat ipsique casus eventusque rerum non ducere, sed prorsus comitari consilia videantur.
4
IV. – At quis homo? is nempe illi formae se speciei, quam, ab hominibus segregatam neque umquam in terris visam, in beatissimo mundo mens divina Platonis invenit, solam perfectam atque absolutam, quam simillimus, Romani praecipue ingeni multiplex et varia figura, quique intermortuam generis memoriam clarissimo splendore renovarit. illa enim, quae in humana natura excellentissima et maxima aut esse aut cogitari possunt, omnia simul in isto reperiuntur: quippe omnium hominum ac temporum ingenia, artes, virtutes hac una indole ita egregie eximieque colliguntur et continentur, ut maximo studio sensuque ad eam trahantur etiam ignoti universique mortalium coetus, ubique est, quacumque in ora ac parte terrarum, eam complectatur admiratio: quam quidem in discrimen temporis nostri productam adlatamque existimare licet, ut cum summa virtute summa certaret fortuna maximaque exstarent cum fortitudinis tum vero consili exempla atque in perpetuum impressa vestigia. o dignum rerum moderatorem, omnibus suis numeris mirifice expletum, aeque titulis imperatoriis respondentem! praeclaram aetatem, iucundam praesentibus, posteris felicissimam! quam vero maluerit effecisse progenies futura, quam ea perfrui tradita et commissa.
5
V. – Neque vero promptum est, ut in rebus praestantissimis, quod magis laudes. quid enim vel sollertius in negotiis, vel in periculis vigilantius, vel in dubiis rebus diligentius, vel in certis constantius? quid in providendo prudentius, quid in agendo alacrius, quid celerius in perficiendo, quid firmius in stabiliendo, quid munificentius in constituendo atque ornando? quae praeterea acrior in civili re ac ratione sagacia, quae sapientior in qualibet arte doctrina et elegentia, quae maior in contione facundia et gravitas, quae venustior humanitas in litteris? quem tam domi pincipem, foris tam insignem nobilemque ulla aetas cognovit? quod ita sincerum privati moris exemplar propositum usquam? amplissimum quidem bene firmatae recteque valentis rei publicae documentum, ut, quicquid ille moneat, libenter excipiant cives, quicquid praecipiat, legem item ducant sanctam.
6
VI. – Horum nimirum amor patriae post hominum memoriam optimus, fortissimus, constantissimus. pro patria periculisque omnibus caput offerre, animam profundere, iustum habetur atque decorum; stipendia et militaria munera sponte obire ingenuum honestumque. Ignoti Militis Ara patriique honores fovent pietatem. bellica virtus summa, cuius in tutela omnes res omnesque laudes latent numquam tam probro ductum ab officio discedere. privata pecunia in necessitates atque incrementa rerum ultro confertur. sua quisque, dempta utilitate, publicae saluti et potestati et gloriae servire putat. ita attente ac sollicite Italiae nomen custoditur, ut operum studiorumque labor cotidie magis increbrescat, quo sibi omnino sufficiens natio sit futura.
7
VII. – Commoda atque ornamenta pacis impense parantur augenturque, nec non ea, quae pacem tueri ac sustentare valent, subsidia belli, aeque confirmatur. hinc enim interclusae seditionum viae, praesidia rei publicae munita, iusta coniunctione ac societate statuta civilia iura, opera et foenus foedere conciliata: mitto curam stirpis et subolis, praesentia atque ope relevatam egestatem, e vasta solitudine obductaque paludibus patentia arva ac salubria novisque urbibus ornata rura; praetereo sanctitatem domorum, legum verecundiam, civium dignitatem, ornatum urbium: hinc strenue exercitata iuventus, mare tutum, caeli vada explorata prohibitique aditus, defensi fines, stationes, portus, navalia, exercitus, classes: imprimis autem fortia faciendi patiendique Romana virtus.
8
VIII. – Condunt et interdum fata homines. nam pristini honoris insignia resumi recolique patet lateque Urbem in nova auspicia renascentem haud minorem portendere maiestatem. adest Caesar: Roma dignitate pollet sua. iamque eius nomine atque auctoritate possidetur orbis terrarum, neque extra Romam usquam fere quicquam esse bonum atque aestimabile vulgo invaluit opinio. summi scilicet Romani imperi exordium Africa tenetur, fas unde providere non sine deorum numine potestatem dominatumque prolatum iri.