Carmen lustrale - 1928

INTRODUCTION

The following text is taken from Arturo Bini, L’uso vivo della lingua latina (Florence: Vallecchi Editore, 1940 = B), pp. 266-269. It was previously printed as Carmen lustrale Ioannis Napoleone Liburnensis sive Triturritani in Certamine poetico Hoeufftiano magna laude ornatum (Amsterdam: Academia Regia Disciplinarum Nederlandica, 1928 = A), Il mondo classico 11, 1-2 (1933 = M), pp. 151-152,  and in Enrico Levi and Arturo Bini, Il latino come lingua viva: ad uso delle scuole medie di ogni grado (capitoli di saggio) (Florence: Vallecchi, 1937 = F), pp. 212-5.

TITLE PAGE


CARMEN LUSTRALE

IOANNIS NAPOLEONE

LIBURNENSIS SIVE TRITURRITANI

IN CERTAMINE HOEUFFTIANO

MAGNA LAUDE ORNATUM

 

 


 

EDITIT

ACADEMIA REGIA DISCIPLINARUM NEDERLANDICA

AMSTERLODAMI

MCMXXVIII

 

JOANNES NAPOLEONE
(aetatis nostrae poëta)
GIOVANNI NAPOLEONE
(Poeta vivente)
CARMEN LUSTRALE
(V. a. K. Nov. MCMXXVII)
In certamine poetico Hoeufftiano magna laude ornatum
CARME LUSTRALE
(28 ottobre 1927)
Premiato1 con magna lode
nella gara poetica Hoeufftiana
2
1
Favete linguis: dicere Fascium1
2
decus superbum, dicere gloriam
3
me luce lustrali Camena2
4
cum cithara monuit latina.
Si taccia ognuno: l'inclita gloria
dei Fasci canto come nell'animo
latina musa detta, mentre
rutilo il lustrico giorno riede.
5
Signis virorum, queis dederit Deus
6
cara beatis pro patria mori,
7
palmasque flores et rubentes
8
ferte pie, iuvenes, et albos.3
O giovinezza, reca l'ossequio
di palme e fiori bianchi e purpurei
ai monumenti degli Eroi,
figli d'Italia, cari al Cielo.
9
Luctus sed absit: nescia cedere
10
leto, supernis coetibus addidit
11
virtus: sacramento parasse
12
fortibus hic animos iuvabit.
Ma lungi il lutto: vivon fra i Superi;
non sa il valore cedere ad Atropo;
solenne giuro ad opre forti
gli emuli spiriti qui prepari.
13
Magnae Parenti reddere credita,
14
mentis vigorem, brachia, sanguinem,
15
legem mementote et supremam
16
esse, boni, patriae salutem.
Alla gran Madre tutto rivolgere,
la mente, il sangue, l'anima rendere
ricorderete: legge somma
è della patria la salute.
17
Laetare, civis: prisca renascitur
18
virtus: securis fascibus imperat
19
innixa: gentes inter omnes
20
Roma viget potiore sceptro.
Virtú romana destasi; popolo,
orsú t'allegra: fulge l'imperio
d'Italia fra le genti; o verghe,
scure o littoria benedetta!
21
Sed quisque falsa lusus imagine
22
veri ante lustrum nempe rebellium
23
praecepta sectans saeviebat
24
per fora: funeris et recenti
Già volge un lustro, forme seguivansi
di ver fallaci, cieca pei trivii
correa l'Erinni,3 ribellanti
urli rombavano trucolenti.
25
datum triumpho nomen: adoream
26
ut gloriosis vulneribus virûm
27
calumnias opprobriumque
28
obtulerant homines scelesti.
Per scellerate mani sfrondavansi
del trionfo i lauri; scherno e ludibrio,
il premio delle sante piaghe
quest'era, o mutili nostri Prodi!
29
Nutare regnum vidimus undique:
30
fabri officinas, praedia rustici
31
liquere: cum pacem rogarent
32
mille aderant scelerum figurae.
E vacillare videsi il solio.
deserti i campi, mute le fabbriche:
ognun bramava pace e intanto
ah, balenavano piú i delitti!
33
Sed ecce gentem consilium viri
34
frenat ruentem in dedecus ultimum
35
virtusque praestat clara rebus
36
subsidium male luctuosis.
Quand'ecco ingente, provvido genio
le turbe arresta sul precipizio
dell'onta estrema e il lutto sgombra
con la mirabile sua potenza.
37
Et pace gaudent oppida et antea
38
urbes calentes seditionibus
39
sanctusque despectae redivit
40
militiae Cererisque cultus.
Pacificati gli animi, d'odio
un dí frementi, d'ire sanguinee,
ai campi ed al soldato il culto,
cui profanarono i vili, torna.
41
O criminosum de Capitolio
42
qui suscitatus verrere dedecus
43
nostrae salutaris, Benite,
44
grandis honor columenque gentis.
O suscitato, Benito, a svellere
dal Campidoglio d'orride infamie
funesta la radice, ognuno
fulcro d'Italia te saluta.
45
Magnam Parentem conscelerantium
46
semen vetabis vivere perfidum:
47
Dictator, incassum latrabit
48
ira canum procul arrogantum.4
Te duce, il seme perfido sperdesi
dei parricidi; ringhino i botoli
fuggiaschi: tu maestoso t'ergi
sovra la livida rabbia inane.
49
Nihil timendum, te duce et auspice;
50
diu tenaci pectoris indole
51
citraque formidate1 et ultra5
52
Numine iura dabis secundo.
Nessun timore, te duce ed auspice;
o formidato fuori ed in patria
per l'indole forte del petto,
lungo dominio Dio ti dona.
53
Te luce diva Fama nepotibus
54
seris decorum tradet, ad optima
55
magnum incitamentum, bonosque
56
efficies generosiores.2
Di diva luce fulgido ai posteri
lontani andrai, sprone magnifico
a egregie cose, sensi ai buoni
generosissimi suscitando.
Original Footnotes
  • 1) Fasces intelligas partis a Benito Mussolini creatae ductaeque signum.
    M lacks the footnotes.
  • 2) Quinto volvente anno cum Benitus Mussolini summum Italiae imperium adeptus est.
  • 3) Colores Italici vexilli designantur.
  • 4) Scillicet ira insipiens praesentis Italiae regiminis osorum, qui ab exterioribus terris quo confugerunt, totis malignatis viribus regimen ipsum calumniantur.
  • 5) Videlicet citra et ultra Italiae fines.
Critical Notes
  • 1) formidate ABM : formidabile F
  • 2) generosiores ABM : generosieres F
Critical Notes
  • 1) premiato B : premiata F
  • 2) AM only contains the Latin text.
  • 3) Erinni B : Erinne F