[Speech by Mussolini, 9 May 1936] - All Latin translations - 1936

The following is a collection of Latin translations of the speech Mussolini delivered from the balcony of Palazzo Venezia in Rome on 9 May 1936, announcing the defeat of Ethiopia and declaring empire. The speech was a key text in the Fascist regime’s presentation of itself as a renewal of the Roman empire and was translated into Latin several times. All translations presented below also have their own FLT-entry. Some changes in paragraph structure had to be made in order to present the texts in parallel, and the textual notes have been removed. For the notes and a more accurate reproduction of the texts’ original structure, please visit the individual FLT-pages of the translations with the title [Speech by Mussolini, 9 May 1936]; for Balboni's translation, please see his Renuntiatio Romani Imperium iterum restituti.

NAPOLEONE
FESTA
PIGHI
MIORI
BALBONI
Anonymous
1
Praepositi superioris atque inferioris ordinis, gregarii omnium copiarum in Italia et in Africa militantium, commilitones, cives Italici vel domi vel extra patriam vitam agentes, audite:
Omnium reip. copiarum, sive in Africa, sive per Italiam degentium, imperia legati optiones milites!
Nigra induti subucula vos novi rerum ordinis auctores!
Itali Italaeque cives domi aut peregre viventes!
Audite.
DVCTORES GREGARII OMNIVM IN AFRICA IN ITALIA EXERCITVVM. SAGATI NOVAE REI PVBLICAE. ITALICI ITALICAE CIVES IN PATRIA IN OMNIBVS TERRIS. AVDITE.
Duces gregariique qui in Africa Italiaque rem publicam nostram diversissimis defenditis armis, socii militesque qui fasces restituistis, Itali omnes cum coniugibus ac liberis, et patrias domos et ceteras orbis regiones incolentes, mox decreta quaedam audietis a summo factionis nostrae concilio plausibus et acclamatione comprobata, quibus decretis gravissimus diuque mansurus nobis surgit eventus;
Ductores ordinum, suboptiones, gregarii omnes qui sub signis Patriae vel in Italia vel in Africa meretis, voluntarii milites Restitutis Fascibus custodiendis atque tutandis, Itali viri Italaeque mulieres, qui seu intra Patriae fines seu ubivis terrarum degitis, audite!
Omnium copiarum et Patriae et Africanis Coloniis praesidio Legati, Centuriones, Milites!
Lictorii Sodales!
Itali Italiaeque omnes domi vel extra fines incolentes, audite:
2
Consultis, quae statim noveritis quaeque Supremus Fascismi Consilium – universali consensu et plausu – nuper confecit, res maximi momenti ad finem peroptatum adducta est: Hoc die, IX mensis maii, anno vero XIV a Fascibus restitutis, fatum Aethiopiae in aeternum constitutum et defixum est.
His decretis quae iam mox vois nota erunt, quae consensu plausuque magno Summus Fascium Ordo statuit, hodie, a. d. VII id. mai., anno a restitutis Fascibus XIV Aethiopiae sortem definitam ratam habete.
LEGEM MOX COGNOSCETIS NVPER LICTORIVM CONSILIVM COMPROBAVIT GRAVISSIMAM. HODIERNO DIE ANTE DIEM SEPTIMVM IDVS MAIAS ANNO A FASCIBVS RESVMPTIS QVARTO DECIMO DE AETHIOPIA SANCTVM EST.
hodie enim, a. d. VII Id. Mai., anno a restitutis fascibus quarto decimo, quae Aethiopiae fortuna sit futura est constitutum.
His scitis, quae nuper Supremum Fascium Consilium, magno consensu et plausu, auctoritate sua confirmavit rataque voluit quaeque mox vobis nota erunt, magnum quiddam in annales patriae in aeternum referendum peractum est: hodie enim a. d. VII id. Mai. post Restitutos Fasces XIV, de Aethiopiae sorte firmiter et stabiliter actum et sanctum est!
Decretis quae brevi nota erunt, quae autem Supremum Lictoriae Reipubblicae consilium conprobavit, sollemnis in Patriae annualibus eventus significatur: Aethiopiae sors ab hoc die, a. d. VII Id. Maias Anno XV a Fascibus Restitutis destinatur.
3
Omnibus nodis nostro nitenti gladio abscissis, victoria africana certa et integra – qualem quidem legionarii vel in acie caesi vel bello superstites flagrantissime exoptarunt et firmissime voluerunt – in Annalibus Italorum perpetuo ascribitur.
Nullus iam nodus extat quem non reciderit ensis noster coruscus! Africana victoria in patrios annales integra pura refertur, qualem Legionarii, et pro patria mortui et qui supersunt, animo conceperant et consequi voluerunt.
NODOS NVDVS GLADIVS EXPEDIVIT. AFRICAM VICTORIAM FASTIS INDVXIMVS INTEGRAM PVRAM QVALEM EXOPTARVNT QVALEM QVI CECIDERVNT QVI SVPERSVNT MILITES PATRARE VOLVERVNT. IMPERIVM IAM TANDEM ITALIAE RESTITVTVM EST.
Namque cum plurimi illi obstantium apparatuum nodi inexorabili ensium nostrorum acie resecti sint, victoria illa in Africa parta in patriae annalibus integra eminet ac pura, ut eam legionum milites omnes, et qui ceciderunt et qui supersunt, mentis sibi desiderio finxerunt rerumque paraverunt audacia.
Omnes difficultates, omnia impedimenta quae quasi nodi impetum et voluntatem nostram remorari videbantur, destrictis gladiis infregimus viamque expedivimus ut victoria quam in longinquis Africae oris consecuti sumus, integra et pura in memores fastos possit referri qualem ipsam nostrarum legionum milites et qui mortem oppetierunt et qui supersunt mentibus conceperant virtuteque consequi exoptaverant.
Nodis omnibus fulgenti nostrae virtutis gladio rescetis, Africana victoria in Patriae memoribus Fastis integra intactaque extat ut legionariis omnibus fuit in votis qui vitam pro Patria fuderunt et qui supersunt atque ii sanguine assequi voluerunt.
4
Suum est tandem Imperium Italiae, imperium a fascibus, signis inextinctis voluntatis et opum romani Lictorii praeditum, ad quod comparandum et constituendem per quattuordecim annos continuos vires virentes atque optimā disciplinā institutae juniorum conversae et directae sunt.
Italia tandem imperium habet suum.
Imperium scilicet ex Fascibus! cui Romani Lictorii voluntas ac potentia notas indelebiles impresserit. Ad hoc enim Italicae nunc maxime florentis iuventutis vires luxuriantes, ad militarem disciplinam adstrictas, per annos quatuordecim excitavimus exercuimus.
LICTORIVM IMPERIVM QVOD IMMORTALI ROMANORVM FASCIVM AVCTORITATE NITATVR IN IDEM FORTISSIMA ITALORVM IVVENTVS QVATTVORDECIM PER ANNOS SVMMIS VIRIBVS DISCIPLINAQVE CONTENDERIT.
Est enim tandem magnum ac nobile Italis imperium, quod ab eisdem illis viris repetit originem, a quibus fasces sunt restituti. Quid? Nonne in eo vestigia insunt expressa ac manifesta, quae romanorum fascium grave robur aciemque perlucidam produnt? Nonne per quattuordecim annos novae validaeque iuvenum nostrorum multitudines fiducia ardentes disciplinaque severissima formatae ad hunc terminum propulsae sunt?
Tandem Italia Imperium suum habet! Imperium dico ad Lictoriam fidem totum referendum, quippe quod prae se notas ferat quas firma voluntas et potentia Romani Lictorii indelebiles impresserit! Ad hoc enim per quattuordecim annos quidquid virium iuventutis nostrae, nunc, si unquam alias, florentis atque vigentis, militari disciplinae assuetae atque astrictae luxuriabatur, excitavimus exercuimusque!
Italia tandem suum habet imperium.
Lictorium quia cum Lictoriae fidei tum voluntatis majestatisque indelebilia vestigia gerit, quia ad hanc metam quintum jam decimum annum pollentes neque eo minus militari disciplina assuetas novae subolis vires excitavimus.
5
Imperium pacificum, quoniam Italia et sibi et omnibus gentibus pacem cupit neque ad bellandum adduci potest nisi summa atque ineluctabili necessitate; imperium civile et humanum in omnes gentes subiectas ex more Romanorum, qui quemque populum domitum secum in omnia consociabant.
Pacis imperium! quoniam pacem sibi et omnibus orbis terrarum gentibus optat Italia neque ad bella nisi summa vivendi necessitate poterit adduci.
PACIFERVM IMPERIVM QVANDO PACEM ITALIA SIBI ATQVE OMNIBVS QVAVERIT NEQVE BELLA DENVNTIAT NISI MAGNA NECESSITATE COGENTE.
Hoc autem imperium pace florere volumus; Itali enim universi et sibi et ceteris pacem exoptant bellumque tum demum parant cum necessariis invictisque vitae legibus adducti parare coguntur.
Imperium quod sibi propositum habet non ut quemquam proelio lacessat sed ut pacem colat diligatque: nam pacem sibi ceterisque omnibus gentibus expetit neque ad arma nisi summa necessitate vivendi coactum descensurum est!
Pacis imperium nam nobis et omnibus pacem exoptamus nec ad bellum inducimur nisi summa duraque necessitate coacti.
Humanitatem urbanumque cultum cunctis Aethiopiae gentibus Imperium afferet nostrum. Antiquitus enim Romanis in moribus traditum est populos imperio subactos Urbi pro sociis ac fere pro novis civibus adiungere.
HVMANVM IMPERIVM QVOD CVNCTAS AETHIOPIAE GENTES AD CIVILEM CVLTVM SOCIETATEMQVE SIT REDACTVRVM. HOC ENIM MAIORES NOSTRI STATVERVNT VT SVBACTORVM CAVSAS CVM ROMANA VICTORIA FORTVNISQVE COMMVNICARENT.
At cultus novaque humanitas cunctis Aethiopiae incolis ab hoc imperio manabunt, quod a maioribus nostris, qui romanas creaverunt opes atque potentiam, id nobis est traditum ut victores victas gentes communibus nobiscum fatis iungeremus.
Imperium quod ad cultum et humanitatem Aethiopiae gentes adducet; id enim fuisse moris et consuetudinis maiorum accepimus, ut quos bello subegissent, eos quasi novos cives ad se asciscerent devincirentque!
Civilis cultus humanitatisque imperium omnibus Aethiopiae gentibus hinc exoritur nam Romanum est vincere, victos autem in omnes belli pacisque fortunas consociare.
6
Audite igitur, cives Italici, legem quae unam nostrae historiae aetatem claudit, alteram aperit, latissimi transitus instar qui, viis fere infinitis, ad omnia quae fieri in futurum possint, adducit:
Audite iam Itali cives hanc legem, qua nostrae historiae pars quaedam absolvitur, alia inchoatur, transitusque aperitur ingens ad omnia quae in posterum excogitari potuerint.
AVDITE LEGEM CIVES. QVA DATA LEGE SIMVL ET VNA SAECVLORVM SERIES NOBIS CONCLVSA EST ET IMMENSVS PATEFACTVS ADITVS AD INFINITAS FVTVRORVM TEMPORVM FACVLTATES.
His autem condicionibus bellum compositum est, ut regiones gentesque omnes quibus Aethiopiae imperium contineatur in absolutam Italici Regni dicionem cedant, itemque Aethiopici Caearis titulum sibi suisque successoribus Italicus Rex vindicet: quae leges nova tempora ab antiquis diversissima proferentes ingentem quasi aditum in omnes futurarum aetatum fortunas recludunt.
En vobis legem recitabo qua aetas quaedam nobis peragitur novusque saeculorum ordo nascitur quasi aditus et via ad maiora in posterum audenda!
En lex Itali, qua actas quaedam domesticae historiae terminum habet, alia patet faustissimis hominibus pollens:
7
I. regiones gentesque quae imperii aethiopici fuerant sub plenam et integram dicionem italici regni redactae sunt.
I. Fines et gentes quotquot ad hunc diem sub Aethiopico imperio fuerunt, nunc prorsus ac penitus in potestatem Italici regni rediguntur.
QVAECVMQVE CIVITATES ET PROVINCIAE SVB AETHIOPICO IMPERIO FVERVNT EAS REX ET POPVLVS ITALICVS CVM SVMMO IMPERIO ET POTESTATE OBTINETO.
I. - OMNES ET REGIONES ET GENTES QUAE SUB IMPERIO AETHIOPICO FUERUNT IN DICIONEM POTESTATEMQUE ITALICI REGNI REDIGUNTUR.
I Fines gentesque jam Regis Aethiopum dicioni subiectae sub Regni Italici imperium potestatemque rediguntur.
8
II. rex italorum nomen aethiopiae imperatoris sibi suisque successoribus sumit.
II. Aethiopici imperatoris titulum sibi suiusque in regno successoribus Rex Italiae assumit.
NOMEN AC DIGNITATEM IMPERATORIS AETHIOPVM REX ITALORVM PROPRIA SIBI AC SVCCESSORIBVS SVMITO.
II. – TITULUM IMPERATORIS SIBI SUISQUE SUCCESSORIBUS ITALORUM REX ASSUMIT.
II Imperatoris Aethiopiae titulus Italiae Regi ejusque successoribus esto.
***
9
Praepositi superioris atque inferioris ordinis, gregarii omnium copiarum in Italia et in Africa militantium, commilitones, et vos cives Italici omnes: Populus Italicus imperium suo ipsius sanguine creavit et constituit; suis ipsius opere et opera fecundum reddet; suis ipsius armis contra omnes tuebitur et defendet.
Omnium reip. copiarum sive in Africa sive per Italiam degentium imperia legati optiones milites!
DVCTORES GREGARII OMNIVM IN AFRICA IN ITALIA EXERCITVVM. SAGATI CIVES. ITALICI ITALICAE.
Duces gregariique qui in Africa Italiaque rem publicam nostram diversissimis defenditis armis, socii militesque qui fasces restituistis, Itali omnes cum coniugibus vestris ac liberis, quod Imperium nostri sanguine et vulneribus creaverunt, id industria iidem provehent atque augebunt, id armis contra quoslibet inimicos defendent ac tuebuntur.
Voluntarii milites nigra tunica insigniti! Itali viri Italaeque mulires!
Omnium copiarum et Patriae et Africanis Coloniis praesidio Legati, Centuriones, Milites, Lictorii Sodales.
Lictorii sodales!
Itali sexus utriusque cives!

Suis viribus sanguine suo Populus Italicus imperium creavit; laboribus suis fecundum reddet; armis adversus omnes mortales defendet.
POPVLVS ITALICVS IMPERIVM SANGVINE AC VIRTVTE PARTVM LABORIBVS ORNABIT ET OPERIS. ADVERSVS OMNES VI ARMISQVE DEFENDET.
Sanguine et virtute quod sibi Imperium comparavit populus italicus opera et labore confirmare idemque armis animisque adversus omnes gentes defendere et tueri paratus est.
Itali Italaeque omnes, Italam gentem fateor sanguine suo imperium peperisse, suo opere uber opibus reddituram, infestis armis contra quemlibet defensuram.
10
Fide hac certissima, insignia et gladios et corda extollite, Legionarii, ad salutandum reditum Imperii super fatales colles Urbis. Hac tanta re digni eritis?
Hac firma fiducia freti extollite, Legionarii, signa ferrum corda, imperium salutantes, quod quindecim peractis saeculis in sacris Romae collibus denuo apparet.
HAC MILITES CERTISSIMA VOLVNTATE FRETI SIGNIS TELIS ANIMIS IN ALTVM SVBLATIS SALVTATE. ETENIM MAGNIFICVM FATALIS IMPERII NOMEN POST MILLE QVINGENTOS ANNOS ITERVM IN CAPITOLIO COMPARVIT.
Hoc firmissima fiducia amplectentes, legionum mearum fortissimi milites, erigite signa, arma animosque erigite, ut sexto decimo tandem saeculo amplitudinem Imperii consalutetis in huius urbis collibus fato nobilitatis iterum adsurgentem.
Qua spe freti atque confisi, sublatis, Legionarii, armis, animis, signis, imperium consalutate quod quindecim post saeculis denuo nobis e sacris Romae collibus affulget!
Suprema hac fide freti extollite, legionarii, signa, ferrum, corda, quindecim post saecula in sacris Romae collibus renovatum Imperium consalutantes.
Dignine eritis illo?
PARI VIRTVTE SERVABITIS?
Eritisne illo digni?
Nonne hoc digni eritis?
11
(Multitudo universali plausu clamat: Erimus!)
(Multitudo civium ingenti clamore dignam se fore pollicetur).
Multitudo cum maximo clamore et plausu
CONSERVABIMVS.
Quod autem his plausibus clamoribusque professi estis, vos tantis rebus non indignos esse futuros, hoc sanctissimum mihi videtur sacramentum quod vos, dis hominibusque testibus, in omnes fatorum eventus et vivos tenebit et mortuos.
(Multitudo magno clamore se imperio dignam futuram esse confirmat).
12
Vester clamor ius iurandum significat, quod coram Deo et hominibus in vitam et in mortem vos obligat et astringit. Commilitones, Legionarii: Salvere regem jubeamus!
Clamor iste vester quasi sacramentum est quo vos coram Deo et populo universo vosmet ipsos in vitam mortemque obstringitis.
SANCTISSIMVM VOS IVS IVRANDVM IVRASSE DICO. QVO FIDEM VESTRAM DEO HOMINIBVS OBLIGASTIS IN OMNEM OMNIVM VITAM VSQVE AD MORTEM.
Nunc autem, legionum mearum socii militesque fortissimi, Regiae Maiestatis nomen faventissima salutatione prosequimini.
Hunc vestrum clamorem atque consensum tamquam sacrum quoddam iusiurandum accipio quo coram Deo et mortalibus obstringamini ad promissa praestanda et si contingat ut vita frui liceat et si mors sit oppetenda.
Adclamatio vestra tamquam sacramentum vos coram Deo hominibusque in vitam mortemque obstringit.
Lictorii milites! Legionarii!
Regi salutationem more militari reddite!
SAGATI. MILITES. REGI FELICITER.
Itali viri nigra tunica insigniti, Legionarii, salvere Regem iubete!
Lictorii Sodales, Legionarii, Bene Regem!